Anahtarı Kim Buldu ?
Anahtarı Kim Buldu: Bugün anahtarlar, tüm dünyada en çok üretilen metal nesnelerden birisidir. Aynı zamanda milyarlarca evde, korunma amacıyla yerleştirilen kilitleri açmaya yararlar. Yani, modern uygarlığın vazgeçemediği materyallerin başında gelmektedirler. Üretimleri, günümüzde oldukça kolaydır ve rahatlıkla taşına bilecek kadar küçüktürler. Arabalar, binalar, kapılar, kasalar ve daha birçok nesneyi kilitleyip açmaya yararlar.
Anahtarın Tarihi:
Anahtarların tarihi, yaklaşık 6 bin yıl önce Eski Babil ve Mısır’da kilitlerin ortaya çıkması ile başladı. Bu basit ahşap aletler, civatanın yanındaki küçük bir açıklığa gizlenmiş küçük pimler kullanıyordu. Mısırlılar, diş fırçasını andıran bu küçük alet ile pimleri kaldırarak kilidi açabiliyorlardı. Ne yazik ki, bu tasarımın birkaç dezavantajı vardı; hem kilit hem de anahtar, oldukça kaba ve iriydi.
Antik Çağ’da ise, kilitlerin belgelenebilir en eski örneklerine, İncil’deki bir şehir olan Nineveh’deki Asur Khorsabad Sarayı’nın harabelerinde rastlanılmıştır. Bu kilit mekanizmaları ise MÖ 704 yılına tarihlendirilmiştir.
Anahtarların bir sonraki evrimi; mühendisleri ve mucitleri Mısır Ahşap kilitlerini büyük ölçüde geliştirmeyi başaran Antik Romalı ustalardan geldi. Bu ustalar, demir ve bronz kullanarak, üzerimizde rahatlıkla taşıyabileceğimiz çok daha güçlü ve küçük kilitleri, aynı zamanda anahtarları oluşturabildiler. Anahtarların, daha önceleri uçlarında pim bulunan büyük ve yassı nesnelerden, bugün daha çok görünüm olarak iskeleti andıran anahtarlara evrilmesi, ciddi bir başarı örneğiydi. Bu anahtarlar ve kilit sistemleri ince ve dikdörtgene benzer bir dişe sahip silindirik bir şafttan oluşuyorlardı. Bu tasarım ve kilit sistemleri, 17. yüzyıl boyunca kullanılmaya devam etmiştir. Bundan sonraki tasarımlar da, küçük güncelleme ile yeni koruma mekanizmaları geliştirilerek devam ettiler. Hatta, günümüzde bile 1940 öncesi yapılmış evlerde, bu kilit sistemlerine ve anahtarlarına rastlamak mümkündür.
Anahtarı Kim İcat Etti ?
Modern ve düz hatlı anahtarlar, ilk olarak 19. yüzyılda Linus Yale tarafından icat edilmiştir. Tambur kilit sisteminden ve pimli düzenlemelerden insanları kurtaran bu sistem, tamamen daha sofistike ve göz doldurucuydu. Zira üretiminin de kolay olması, rahatlıkla kopyalanabilmesi ve anahtar kesme makinelerinin icadıyla da çok fazla sayıda çoğaltılabildiler. Günümüzde dahi, dünyadaki kilitlerin çoğu, bu düz anahtarı olan ve kilit sistemi silindire benzeyen mekanizmayı kullanmaktadır. Yani kısacası günümüz çağındaki anahtara en benzer aleti icat eden Linus Yale’dir diyebiliriz.
Bugün her ne kadar çoğu kilit sistemleri ve anahtarlar, buradan evrilen teknolojiyi kullansada, günümüz kilitlerinde; muhafazalı kilitler, kart okumalı sistemler ve daha nice kilit çeşitleri, aynı zamanda sistemleri bulunmaktadır. Biz yine de mekanik sistemli anahtar çeşitlerinden bazılarıyla ilgili sizlere birkaç bilgi verelim:
Transponder Anahtarı / Yonga Anahtarı
Bu anahtarlar, kontağa yerleştirildiklerinde bir radyo sinyali ile etkinleştirilen modern araçlar içindir. Yanlış kodla bu sistem çalıştırılamayacağı ve kopyalanamayacağı için hırsızlığı önlerler.
Çift/dört Taraflı Anahtar:
Bunlar ev kilitlerinde yaygındır. İki veya dört takım dişleri vardır. Dört dişli olan, iki dişli olana göre daha dayanıklı ve kopyalanması daha zordur.
Parasentrik Anahtar:
Parasentrik kilit sistemlerini açmak için kullanılırlar. Küçük dişleri vardır ve özellikle bir bıçağı andırırlar. Cezaevlerinde yaygındırlar; aynı zamanda asma kilitlerde de sıklıkla kullanılmaktadırlar.
Abloy Anahtarı:
Hırsızlar tarafından açılması oldukça güçtür. Kilitleri daha çok bir diske benzer ve dönerek, aynı zamanda hareket ettirilerek açılırlar.
