Dokunmatik Ekranı Kim Buldu ?

Dokunmatik Ekranı Kim Buldu: Modern dünyamızda dokunmatik ekranlar oldukça yaygın kullanım alanına sahiptirler. Kasım 2016 yılında yapılan bir ankete göre, Amerikalıların %77’sinin dokunmatik akıllı telefonu ve %51’inin de tablet bilgisayarı var. Özellikle on yıldır piyasada olmasına rağmen, son beş yıldaki (2016-2021 arası) gibi, hiçbir dönem de popüler olmamıştı. Ama nereden geldiler ? Nasıl bu kadar yaygınlaştılar ? Ve ne gibi gelişimler gösterecekler ?

Diğer bilgisayar ve bilgi işlem cihazlarıyla karşılaştırıldığında, dokunmatik ekranlar benzersizdir; çünkü pek çok işlemi sadece ekrana dokunarak gerçekleştirebilirsiniz. Yani daha doğrusu; imleci hareket ettiren bir farenin aksine, kullanıcının ekrandaki uygulamalarla doğrudan etkileşime geçmesine izin verirler. Zira, teorik olarak bu işlemi gerçekleştirmek dokunmatik olmayana göre daha hızlı bir işlemdir. Aynı zamanda dokunmatik ekranlar işlevselliğinizi artıracak birçok özellik ile gelebilmektedir. Bunlara bakacak olursak:

• Çoklu dokunma: Ekran, giriş için birden fazla temas noktasının varlığını algılayabilmektedir. Örneğin; “10 noktalı” bir dokunmatik ekran, bir kişinin on parmağını ayrı ayrı ayırt etme yeteneğine sahiptir.
• Basınç hassasiyeti: Ekrana uygulanan basınç miktarı ile algılanır. Bu teknoloji; Apple Watch’larda ve iPhone 6S’de; Force Touch ve 3D Touch isimleriyle kullanılmıştır.
• Hareket tanıma: Dokunmatik ekran, metin seçmek için çift dokunma veya uzaklaştırmak için sıkıştırma gibi belirli parmak hareketlerini, ayrı bir komut mantığıyla tanımlar.
• Haptics: Dokunma hissini hareketle yeniden yaratır. Günümüz akıllı telefonlarında genellikle ekrana dokunulduğunda oluşan titreşimi ifade eder.
• Parmak izi direnci: Çoğu kullanıcı özellikle bu ekranlara dokunma eylemini gerçekleştirirken parmaklarını kullanacağından, dokunmatik ekranlar yağların ve kirlerin ekrana yapışmasını önleyen oleofobik kaplamaya sahiptirler.

Dokunmatik Ekranı Kim İcat Etti:

İlk dokunmatik ekran 1965 yılında İngiltere, Malvern’deki Royal Radar Kuruluşu’nda çalışan Eric. A. Johnson tarafından icat edilmiştir. İlk makalesinde; “Dokunmatik ekran – bilgisayarlar için yeni bir giriş/çıkış aygıtı” çalışmasını açıklar ve yaptığı tasarımın bir diyagramını (grafiğini) sunar. Buluş, indiyum kalay oksit gibi şeffaf bir iletkenle kaplanmış yalıtkan cam kullanan, kapasitif bir dokunmatik ekran olarak bilinir. Kullanıcının parmağı aynı zamanda bir iletken görevi görür ve iletken katmanın kapasitansını bozar. Daha basit bir ifadeyle, ekrana dokunmak bilgisayarın algıladığı elektrik yükünde bir değişikliğe neden olmaktadır. Johnson tasarımının patentini 1966 yılında almıştır. 1968 yılında tasarımını daha da geliştiren Johnson, bunun ilgili birde makale yazmıştır. Johnson’un tasarımı ve patenti, İngiliz hava trafik kontrolörleri tarafından kabul edilmiştir. Ancak kullanımı bu kurumda 1990’lı yılları bulmuştur.

Dayanıklı Dokunmatik Ekran:

1970’lerde eskisine nazaran daha dirençli ve sağlam olan yeni bir dokunmatik ekran tasarımı ve teknolojisi geldi. Amerikalı mucit, bilim adamı, sağlık fizikçisi ve eğitimci Dr. G. Samuel Hurst, elektrik yükünü biriktiren ve serbest bırakan bir makine olan Van de Graaff jeneratörü ile atom fiziği çalışırken bu tasarımı keşfetti. Hurst ve iki meslektaşı, analizlerinin koordinatlarını okumak için elektriksel olarak iletken kağıt kullandılar. Günler sürebilecekken deneylerini birkaç saat içinde tamamladılar.

Hurst’ün çalıştığı Kentucky Üniversitesi, fikri onun adına patentlemeye çalıştı, ancak mucitin başka fikirleri de vardı. Hurst, Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı’nda çalışmaya geri döndüğünde, neredeyse zamanının tamamını daha önce bulduğu tesadüfi icadını geliştirmek üzere kullanıyordu. Hurst ve diğer dokuz arkadaşı, çalışma yaptıkları gruplarının ismini “Elographics” olarak adlandırarak tasarımlarını mükelleştirmek için yoğun çaba içine girdiler. Bu tasarım sırasında, aralarında ince boşluklar bulunan bir dizi ince dirençli katman da kullanılmıştır. Bir parmak ekrana bastığında, katmanla beraber itilerek, bir bilgisayarın konum olarak okuyabileceği voltaj oluşturuyordu. Bu sistem, aynı zamanda basınç kullandığından, parmak haricinde ekran kalemi ile de basılabilirdi. Bunun yanında tasarım, kapasitif bir ekrana göre oldukça ucuzdu.

1980’ler; İlk Tüketici Modelleri ve Yeni Teknolojiler:

Teknoloji şirketleri, bilgisayarları kontrol etmenin bu yeni yolunu fark etmeye başlamışlardı. Özellikle Hewlett-Packard, dokunmatik ekranları kullanıcıların ellerine bırakan bir ürününü piyasaya çıkaran ilk şirket olmuştu. HP, 1960’larda ve 70’li yıllarda “kişisel bilgisayar” olarak adlandırılan ilk makinelerinden biri olan 9100A’yı yaptığı noktaya dönerek; aynı zamanda oradan ilham alarak, küçük bilgisayarlar yaratmak için bir isim yaptı.

1983 yılına gelindiğinde Hewlett-Packard, HP Dokunmatik Ekran olarak da bilinen HP-150’yi piyasaya sürmüştür. Bu cihaz, dokunmatik giriş için monitörün çerçevesinde bir kızıl ötesi yayıcı ve dedektör ızgarası içeren yeni bir sistem kullanmıştır. Kızılötesi ışınlar kesildiğide, HP-150 kullanıcının ekrana dokunduğu yeri bulabiliyordu. Bununla birlikte, sistemin hataları vardı; örneğin kızılötesi deliklere toz girecek ve bu sistemlere vakumlama zorunluluğu getirecekti. Tasarımı da ergonomik değildi; kullanıcılar kas yorgunluğundan ciddi derece de şikayetçilerdi.

Bu arada diğer firmalar da, dokunmatik teknolojiler geliştirmeye devam ediyorlardı. Amerikalı bir bilgisayar bilimcisi olan Myron Krueger, kullanıcının siluetini ve hareketlerini takip edebilen bir ekran olan Video Place’i geliştirdi. Aynı zamanda çoklu dokunma sistemi, 1982 yılında Toronto Üniversitesi’nden Nimish Mehta tarafından kanıtlanmıştır. Bunun yanında bu sistem, kullanıcının ekrana dokunduğu yeri belirlemek için bir kamera kullandı. İlk çoklu dokunmatik ekran kaplama ise 1984 yılında Bell Labs’den Bob Boie tarafından geliştirilmiştir. Birden fazla temas noktasını algılayabilen bu kaplama, gerçek bir kapasitif ekran oluşumudur.

IBM Simon:

1990’lar: Popüler Dokunmatik Ekranlar:

Bilgisayarlar küçülmeye devam ederken, teknoloji şirketleri el cihazlarının olanaklarını iyice yükseltmeye başladılar. Apple, Newton olarak da adlandırılan MessagePad’i, 1993 yılında devrim niteliğinde yeni bir araç olarak piyasaya sürdü: PDA. Bu cihazlar, bir ekran kalemi de olan bir dokunmatik ekran kullanıyordu ve çok reklamı yapılan bir özellikle övünüyordu: El yazısı tanıma. Ancak yüksek fiyatlı oluşu, kullanıcı yazısını yorumlamadaki sorunlar, başarılı olmasına set oluşturdu. Bunun yanında IBM, dokunmatik ekranlı ilk cep telefonu olan Simon Personal Communicator’ı piyasaya sürdü. Aynı zamanda bu cihaz; bugün takvim, adres defteri ve not defteri içeren ilk gerçek akıllı telefon olarakta kabul ediliyordu.

En popüler dokunmatik ekranlı cihaz serisi, o dönemler Pilot by Palm Computing’di. 1996 yılında tanıtılan bu PDA’lar, Apple Newton’un birçok özelliğini geliştirerek iş dünyasının temel taşını oluşturuyordu. Hatta Palm Pilot’un el yazısı tanıma özelliği o kadar başarılıydı ki, bundan sonraki süreçte de Newton’un modellerinde kullanıldı.

Palm Pilot Profesyonel:

1990’ların sonunda dokunmatik ekranlar artık bilgisayar kültürünün bir parçası haline geldi ve ilgi git gide arttı. Delaware Üniversitesi’nden yüksek lisans öğrencisi Wayne Westerman, 1999 yılında kapasitif dokunmatik ekranlar hakkında bugün popülerliklerine yol açacak bir doktora tezi yayınladı. Aynı zamanda, bulgularına dayanarak yeni cihazlar oluşturmak için FingerWorks şirketini kurdu.

2000’ler:

Günlük yaşamda akıllı telefon öncesinde dokunmatik ekranlar artık insanların gözüne girmeye başladı. 90’lı yılların sonunda kurulan FingerWorks, araştırmalarını ilk çoklu dokunma hareketi tabanlı ürünleri geliştirmek için kullandı. Apple Newton’a benzeyen bu ürünler yenilikçi ancak çok pahalıydılar. FingerWorks artık faaliyette olmadığını açıkladı; ancak 2007 yılına kadar patentleri dosyalamaya ve işlemeye devam etti. Şirket, dokunmatik ekranların başarısının ve popülerliğinin giderek artmasından dolayı; oldukça bilinen çok uluslu bir firma tarafından satın alındı.

Büyük teknoloji şirketleri, dokunmatik ekranların bundan sonraki süreçte nasıl kullanılabileceğini araştırmaya devam etti. Alias|Wavefront, görsel tasarımı çok kolay hale getiren jest tabanlı bir bilgisayar olan PortfolioWall’ı yarattı. Nintendo, 2004 yılında dokunmatik girişli ilk başarılı video oyun konsolu olan DS’yi piyasaya sürdü. Microsoft’ta kendi cihazlarını geliştirmeye başladı. Özellikle Microsoft Surface (bugünkü tablet serisiyle karıştırılmaması gereken), üst kısımda düz ve dokunmatik ekranı bulunan bilgisayarını çıkardı. Bundan sonraki süreçte; ATM’ler, fitness makineleri, benzin pompaları, ödeme sayaçları ve daha nicesi dokunmatik ekran özelliklerine sahip oldular.

İlk Dokunmatik iPhone:

Apple dokunmatik ekranı tüketici elektroniğinde yaygınlaştırıyordu. 2007’de iPhone piyasaya sürülmüştür. Fiziksel tuş takımı yerine dokunmatik ekran barındıran bu telefon, telefon endüstrisinde devrim niteliğindeydi. Akıllı telefonlar, iletişimde bir numaralı cihaz haline geldi ve dokunmatik ekranlar sayesinde bu yeni tarz teknoloji çok benimsendi. iPhone’un dokunmatik ekranlı tuş takımı, klavye, video, oyun ve sayısız uygulamadaki kolaylığıyla geniş kitleleri kendisine hayran bıraktı. Zira Apple’ın o dönemlerde teknolojisi, rakiplerinden biri olan ve fiziksel klavyeye sahip olan BlackBerry’nin de çok ilerisindeydi.

iPhone, tabii ki bunlarla doymak bilmiyordu; tüketici pazarı için yepyeni bir özelliği içeren kapasitif bir dokunmatik ekran ortaya çıkardı: Çoklu dokunma. Apple her ne kadar bu teknolojiyi kendisi icat ettiğini söylesede; gerçekte bu teknolojinin icadı iPhone’un geliştirimesi için satın alınan FinderWorks’e aitti. Apple ise bu teknolojiyi sadece popüler hale getirmiştir. Bunun yanında yeni akıllı telefonların çoklu dokunmatik özellikleri; tek dokunuşlu cihazlarda bulunanlardan çok daha fazla işlevsellerdi ve birçok özelliği de beraberinde getirdiler.

Bugün: Dokunmatik Ekran Patlaması:

Apple Ipad, 2010 yılında piyasaya sürülmüştür ve dokunmatik ekranlı cihazlar için bambaşka bir pazar yaratılmıştır. Aslında bundan çok daha öncesinde tablet üzerinde çalışılarak piyasaya sürülmüştür. Ancak bu ürününün popülerliğini arttıran ve tanınmasına vesile olan hadise Steve Jobs’un 1983’lerde yaptığı konuşmaydı. Jobs, daha o dönemlerden “yapmak istediğimiz şey, inanılmaz derecede harika birşey, kısacası bilgisayarı yanınızda taşıyacağınız bir kitaba sığdıracağız” diyerek; kullanıcıların daha o dönemden ilgisini çekmeyi başarmıştı. Bundan sonraki süreçte tıpkı iPhone gibi iPad’de kendi alanında ciddi bir piyasa rekabeti yarattı.

Şişecam’ı Kim Kurdu ?

Önerilen Yazı

Şişecam’ı Kim Kurdu?

İşletmeler için Dokunmatik Ekranlar:

Artık sadece bilgisayar, elektronik eşya ve mobil teknoloji firmaları değil; diğer işletmeler de müşterilerle bağlantı kurabilmek için bu teknojilerden faydalanmaya başladılar. Özellikle bunlardan bahsedecek olursak; kolay kullanılabilir olması, kolay tasarım yapılabilmesi, pek çok kataloğu dijital olarak oluşturup saklaya bilme özellikleri ve daha nicesi sayılabilir.

Bu teknolojiyle çoğu firma, büyük ekranlı standlar ve pek çok tanıtım sistemleri de kurdular. Müşterilerini rahat gezinebilmeleri için site ve kurum içi sundukları; harita, menü öğelerine ve farklı kategorilere rahat ulaşım gibi seçeneklerle cezbetmeyi başardılar. Bugün, yani 2020’li yıllarda ise bu teknoloji akıl almaz bir hızla gelişmeye devam ediyor ve ileride getirecekleri yenilikler şimdiden büyük bir merak konusu..