Elektriği Kim Buldu ?
Elektriği Kim Buldu: Öncelikle elektrik bir enerji şeklidir ve doğada zaten kaynağı bulunmaktadır. Dolayısıyla “icat edilmemiştir“. Kimin bu kaynağı ortaya çıkardığına gelince; birçok kişi tarafından Benjamin Franklin olarak gösterilsede, aslında Benjamin’in yaptığı icraat; yıldırım ile elektrik arasında bağlantıyı kurmaya yardımcı olmaktı. Ancak yine de biz, ortaya çıkaranı da keşfeden olarak değerlendirerek; elektriğin tarihsel süreciyle ilgili kısa bilgilendirmeler de bulunacağız.
Elektriğin keşfiyle ilgili gerçekler, uçurtma uçuran bir adamın hayallerinden çok daha karmaşık bir süreçti. Yani keşif sürecini rakamsal bir veriyle değerlendirecek olursak; yaklaşık iki bin yıl öncesine kadar gitmemiz gerekiyor.
Elektriği Kim İcat Etti ?
MÖ 600 dolaylarında, Antik Yunanlılar, kehribar üzerine kürk sürmenin ikisi arasında bir çekime sebep olduğunu keşfettiler. Aslında Yunanlıların keşfettiği şey, statik elektrikten başka bir şey değildi. Yine 1930 yılında araştırmacılar, Antik Yunan döneminin sonrasındaki Roma döneminde, ışık üretmek için tasarlanmış antik piller olabileceğine inandıkları, içinde bakır levhalar bulunan kaplar bulmuşlardır. Aynı zamanda, Bağdat yakınlarındaki arkeolojik kazılarda da, Pers dönemine ait olduğu düşünülen benzer cihazlar ve çeşitli tarihsel aygıtlara ulaşılmıştır.
17. yüzyıl; elektrostatik jeneratörün icadı, pozitif ve negatif akımlar arasındaki ayrım; bunun yanında malzemelerin iletken veya yalıtkan olarak sınıflandırılması gibi birçok icadın yapılmasına olanak sağladı.
Elektriğin Babası William Gilbert
1600 senesinde İngiliz ünlü doktor William Gilbert, maddelerini birbirine sürterek elde ettiği kuvveti tanımlamak için; ilk kez Latince “elektrik” kelimesini kullanmıştır. Kendisine “elektriğin isim babasıdır” desek yeridir. Aynı zamanda belirli bir kısım tarafından elektrik mühendisliğinin kaşifi ve manyetizmanın da babası olarak görülmektedir.
Benjamin Franklin ve Uçurtma Eylemi
1752 yılında Benjamin Franklin, uçurtmasıyla deney yapmaya karar verdi. Uçurtmasına ip sarkıtarak anahtar bağladı. Anahtarın, düşen yıldırım ile kıvılcım aldığını gören Benjamin; şimşek ile elektrik kıvılcımlarının aynı şey olduğunu ispatladı.
Volta İsmi Verilen Alessandro Volta
İtalyan fizik dahisi Alessandro Volta, belirli kimyasal tepkiler aracılığıyla elektrik üretebileceğinin farkına vardı ve 1800’lerin hemen başında sabit elektrik akımını üretmeyi başaran ilk pilini icat etti. Bu icat aynı zamanda Volta’ya; ilk sabit elektrik enerjisini ve elektrik yükünü yaratan kişi olma ayrıcalığını getiriyordu. Volta’nın son olarak günümüz teknolojilerinin gelişmesine yaptığı katkı, negatif ve pozitif yüklü konnektörleri birbirine bağlı şekilde kullanarak; aynı zamanda bunlar aracılığıyla voltajı ve elektrik yükünü iletebilmesiydi. Volta’nın ayrıca elektrik potansiyeli olan Volt’a, ismi verilen dahi olduğunu da unutmayalım.
Dinamo ve Jeneratörün Babası Michael Faraday
1831 yılında ortaya çıkan dahi ise Michael Faraday’dı. Faraday, özellikle elektrik akım sürecini sürekli ve pratik şekilde çöze bilen elektrik dinamosunu icat etmişti. Bu cihaz aynı zamanda günümüz teknolojisinin ham elektrik gücü üreten jeneratörüydü. Faraday, bu kaba görünümlü dayihane buluşunu; elektrik akımı yaratan küçük bir mıknatıs ve bakır tel bobinden geçen elektrik ile gerçekleştiriyordu. Bu buluş, aynı zamanda Amerikalı Thomas Edison ve İngiliz bilim insanı Joseph Swan’a, farklı buluşlar gerçekleştirme olanağını sağlayacaktı. Bu buluşlardan birisi ise akkor flamanlı ampuldü.
Edison ve Swan
Edison ve Swan, sonrasında ilk olarak üretilecek olan filamanlı lamba için birlikte bir şirket kurdular. Sonrasında ise Edison, 1882 yılının Eylül ayında, New York’ta ilk elektrikli sokak lambalarını kullanıp ve bu başarısını “Doğru Akım Sistemi (DC)” ile başaracaktı.
Elektrik Sihirbazı Nikola Tesla
Ancak 1800’lerde Edison’dan daha büyük bir mucit daha vardı. Elektriğin sihirbazı olarak adlandırılan Nikola Tesla, aynı zamanda ticari elektriğin doğuşuna kaynaklık etmiştir. Bir zamanlar Edison ile çalışıp, daha sonrasında ayrılmak zorunda kalan Tesla, elektromanyetizmada birçok devrimci buluşun mucidiydi. Aynı zamanda radyonun icadına da öncelik etmiştir. En büyük buluşlarından birisi ise; Alternatif Akım (AC)’dir. Bu sayede birçok motor ve çok fazlı dağıtım sistemi aşamaları ve buna bağlı cihazların ortaya çıkmasında en büyük pay sahiplerinden birisi haline gelmiştir.
Amerikalı Mucit George Westinghouse
Amerikalı kaşif ve sanayici George Westinghouse, Tesla’nın alternatif akımı üretmeyi başaran buluşunu satın almıştır. Sonrasında bu teknolojiyi ilerletmiştir. Bu gelişmeler, Tesla’nın AC’sinin Edison’un DC’sini yendiği anlamına da geliyordu ve icadın, Amerikan toplumunun ve sonrasında Avrupa’nın geleceğine ışık saçtığını da söylemekte fayda var.
Tabii ki elektriğin günümüzdeki şeklini kazanması bu kadar basit olmadı. İskoç mucit James Watt, Fransız matematik dehası Andre Ampere ve Alman matematik ustası; aynı zamanda fizikçi olan George Ohm’unda katkıları yadsınamaz.
Günümüzde Neler Oluyor ?
Bunlardan yola çıkarak başta da söylediğimiz gibi; özellikle elektriğin icadını tek bir kişiye mal edemeyiz. Doğada olan bir kaynağı geliştirerek günümüz teknolojilerine uyarlayan ve gelişimine katkı sağlayan bahsettiğimiz mucitler haricinde de pek çok bilim insanı ve dahi vardır. Sonuç itibariyle, günümüz elektrik teknolojileri öyle gelişmiştir ki; 17 yüzyıldan itibaren başlayan yükseliş trendi, günümüzde dahi ara vermeden ve hız kesmeksizin devam etmektedir..
