Klimayı Kim Buldu ?
Klimayı Kim Buldu: Willis Carrier, klimalarda bulunan modern A/C ünitesinin babası olarak bilinmektedir. Ancak serinlemeyle ilgili çalışmalar yapmak fikri, sadece Carrier tarafından düşünülmemiştir. Birçok kişi yüksek sıcaklara çare üretmek için uğraştı ve serinlemek istedi. Kimler ne gibi çabalar gösterdi, gelin kısa bir göz gezdirelim:
1758 yılında Benjamin Franklin (profesör John Hadlet ile birlikte) klima tarzı bir cihazın geliştirilebilirliğine inandılar. Bu fikir ise sudan daha hızlı buharlaştığını düşündükleri; alkol ve benzeri sıvıları deneyerek işe başlamaktı. Zira öyle de oldu; bu tür sıvılar aracılığı ile suyu dondurmaya yetecek kadar soğutabileceklerini keşfettiler. Ancak donmuş su, aşırı yüksek sıcaklıklarla mücadele için mükemmel bir çözüm değildi. Zaten sadece buzla ne yapılabilirdi ki ?
1840’larda Dr. John Gorrie, Franklin’in bıraktığı yerden devam etmiştir. Özellikle modern klima sisteminin günümüzdeki temellerini atmaya çalıştı. Deneyleri çoğu zaman başarısızlıkla sonuçlanmış olsa da, kuşkusuz geliştirdiği yöntemler etkiliydi. Yapay soğutmayı denemiş; hatta buz oluşturan bir makinenin de mucidi olmuştu. Ancak bu icatların hiçbiri modern ve soğutma işlevini tam olarak gerçekleştirmeyi başaran aygıtlar değildi. Artık Willis Haviland Carrier’ın ortaya çıkma zamanı gelmişti.
Klimayı Kim İcat Etti ?
Bay Carrier’ın hikayesi New York’taki Sackett-Wilhelms Lithographing and Publishing Company ismindeki şirkette çalışırken başlamıştı. Carrier, 1902 yılında dergiler ve farklı firmalar için sayfalar yayınlayan bu kuruluşta işe başlamıştı. Carrier’a ilham kaynağı olacak hadise ise kağıdın kalitesini etkileyerek kırışmasına ve kıvrılmasına neden olan ısıydı.
Bu problemle baş etmek için bobinlerin üzerine hava üfleyen, aynı zamanda soğutulan havanın dışarı çıkmasına neden olan bir makine tasarladı. Bu sayede hem sayfaları, hem de mürekkebi bozulmadan sağlam tutarak; gereçlerin nemden ve sıcaktan etkilenmemesine olanak sağladı.
Klimanın Gelişimi:
Evet, bu icattan başka şirketler veya matbaalar faydalanamaz mıydı ? Kısacası Carrier, bu buluştan sadece kendi kuruluşuna avantaj sağlayacak bir düşünce içinde de olamazdı zaten. Kaldı ki olmadı da; 1913 yılında Carrier Klima Şirketi kurulmuştur. Bunun yanında aynı yıl içerisinde konut kliması kurulumu da gerçekleştirildi. Ancak bu klima ve ünitesi bildiğimiz klimalar gibi değillerdi. Oldukça hantal ve elektrik tüketimi bakımından külfetli gereçlerdi. Fakat bunca olumsuzluklara rağmen bile, insanların sahip olması gereken bir araç olduklarından klimaların o dönem popülaritesi hiç bitmedi. Aksine daha da yaygınlaşmaya başladı.
Modern Klimalara Doğru:
H.H. Schultz ve J.Q. Sherman ismindeki mucitler, evler için daha uygun ve külfetli maliyeti azaltacak bir arayışın içerisine girmişlerdi. Başardılarda, bu iki mucit, evlerin pencerelerine yerleştirilebilen klima üniteleri geliştirdiler. Bu üniteler çok kaba ve büyük değillerdi ancak oldukça ağır ve ızgarayı andıran görünümdeydiler. Fakat en büyük avantajları sadece boyutları değil; daha önceki yüksek maliyetleri aşağıya çekecek yapıda olmalarıydı.
Sonraki süreçte klimalar daha da küçülerek arabaların içine girebilecek boyutlara evrildiler. Hatta 60’lı yıllarda öyle popüler hale geldiler ki; hem araçlarda hem de evlerde on milyonlarca insan tarafından kullanılmaya başlandılar. Günümüzde geldikleri nokta ise sayılarla anlatılmayacak kadar büyüktür. Bunun yanında hâlâ gelişmeye devam etmekte ve ara vermeksizin tavan tipinden pencereye, pencereden seyyar olarak yürütülebilen çeşitlerine kadar durmaksızın teknolojik gelişimlerini sürdürmektedirler.
