Koç Holding’i Kim Kurdu ?
Koç Holding’i Kim Kurdu: Koç Holding, 1926 senesinde ünlü sanayici Vehbi Koç tarafından kurulan; ancak temelleri babası Hacı Mustafa Rahmi Efendi’ye dayanan Türkiye Cumhuriyeti’ndeki ilk holdingtir.
Holdingin temelleri aslında Vehbi beyin babasının Ankara’daki bakkal dükkânına kadar uzanır. Sonrasında firmaya dönüştürülen kuruluşun, babası tarafından Vehbi beye devri 31 mayıs 1926 tarihidir. İlk ismi Vehbi beyin babasının ismi Koçzade Hacı Mustafa Rahmi olan firma, Ankara Ticaret Odası’na kayıtlıdır. İlk kuruluş yıllarında Ankara’da inşaat malzemesi ve hırdavat ticareti yapan kuruluş, 1928 yılında Ford bayiliğini alarak otomobil ticaretine başlamıştır. Sonrasında Standart Oil bayiliğini alarak, faaliyetlerine gaz-benzin sektöründe devam eder. Bu bayiliği, İstanbul şubesiyle taçlandıran Koç, 1937 yılında itibaren büyümenin ilk adımları olan kuruluşunu Vehbi Koç ve Ortakları Kollektif Şirketi‘ne dönüştürecekti. Yıllar 1938 yılını gösterdiğinde ise, ülkenin ilk anonim şirketi Koç Ticaret A.Ş. kuruldu. Tabii bu şirket bilinenlerinden çok farklı ve sıra dışı özelliği de bünyesinde barındırıyordu. Başka bir deyişle çalışanlar da kâra ortaklardı.
İkinci Dünya Savaşı’nın sonrası, artık Vehbi Koç, Avrupa ve Amerika gezilerinin ardından ticaret ufkunu genişleterek bilgi ve teknoloji çağına yelken açıyordu. Buradaki bağı koparmamak ve iyi ilişkiler kurmak için ABD’de ilk Türk şirketi olma özelliğini taşıyan Ran Commercial Corporation’ı kuruyordu. Bu birlikteliği 1948’te Türkiye’nin ilk ampul fabrikası olma özelliğini taşıyan General Electric ile ortaklık takip edecekti.
Artık yıllar 1950’lileri gösterdiğinde git gide büyüyen şirket, bundan böyle döviz tasarrufu sağlamalıydı. Bundan dolayı, üretim üzerine yoğunlaşacak bir bayi ağı oluşturmak istiyordu. Bu istek Türkiye’nin ilk radyatör üreticisi olan Türk Demir Döküm ve ilk buzdolabı üreten firma özelliğini taşıyan Arçelik’in kuruluşuna vesile olmuştu. Bu şirketlerin devamını petrol ve gaz üretiminde etkinlik gösterecek Gazel ve Aygaz izledi. Ardından 1956 yılında, topluluğun turizm alanında faaliyet gösterecek ilk yatırımı Divan Oteli açılacaktı.
Koç Holding Doğuyor:
Pek çok alanda faaliyet gösteren topluluk artık büyümeye uygun bir faaliyet alanına girmek istiyordu. Aynı zamanda organizasyon yapısını profesyonelleştirecek; kararları koordine edecek, stratejik ve kontrol mekanizmasının işlevselliğini daha iyi yapacak Koç Holding A.Ş’i doğuyordu artık. Yıllar 1963’ü gösterdiğinde, yönetim kurulu başkanlığını Vehbi Koç’un yaptığı Koç Holding A.Ş kuruldu. Bu kuruluşu 1969’ta Vehbi Koç Vakfı (VKV) takip etmiştir.
1960’lı Yıllardan Sonra Koç:
1960’lı yıllara gelindiğinde ise yabancı şirketlerle ortaklık içeren kuruluşlar ve sanayi tesisleri açılacaktı. Bunlardan ilki Ford firmasıyla ortaklığı olan (Ford) Otosan, Fiat firmasıyla ortak kurulan Tofaş, Ünlü Alman şirket Siemens ile kurulan Türk Siemens, Magneti Marelli ile kurulan Mako kuruluşlarıydı. Aynı zamanda bilinen ilk Türk otomobili Anadol’da bu yıllarda üretilmişti. İlk gıda sanayisi atılımı da yine bu yıllarda Tat Konserve’yleydi.
1970’li yıllara bakıldığında, şirket oldukça büyümüştü; otomotiv, beyaz eşya, zirai aletler, petrol, gıda sanayi, turizm, finans ve birçok alanda hizmet verecek güçteydi. Bu yıllarda holding gücüne katılan şirketlerin en önemlileri Karsan ve Otokar’dır. 1970’lerde, aynı zamanda sermaye birikimine katkı sağlamak ve halkın tasarruflarını yatırıma dönüştürmek amacıyla, holdingin hisseleri satışa çıkartılmıştır. Aynı zamanda bu satış, ülkedeki ilk halka arz olayıdır. Bu işlemleri 1973 yılların sonuna gelindiğinde, Koç Yatırım ve Sanayi Mamulleri Pazarlama AŞ’nin yüzde 56’sının halka açılması takip etti.
1980’li yıllar ise bankacılık sektöründeki atılımlarla geçti. 1986 senesinde American Express Company ile ortaklaşa kurulan Koç-Amerikan Bank bu atılımların ilkiydi. Zira bu ortaklık fazla sürmeyecek ve tüm hisseler satın alınarak, 1993’te Koçbank’ın temelleri atılacaktı. Yine bu yılarda Vehbi Koç, holdingin yönetim kurulu başkanlığını oğlu Rahmi Koç’a devredecekti. Kendisi ise onursal başkanı olarak iş hayatına devam edecekti.
Aynayı Kim Buldu?
1990’lı Yıllardan Sonra Koç Holding:
1990’lı yıllarda holding dış ticarette 500 milyon dolar rakamlarını aşmıştır. Aynı zamanda bunu başaran ilk firma başarısını elde etmiştir. Bununla birlikte Arçelik firması Avrupa’nın en büyük beyaz eşya üreticilerinden biri olma başarısını göstermiştir.
Nisan 2003’te bu sefer onursal başkanlık görevi Rahmi Koç’a geçecek, oda başkanlık görevini oğlu Mustafa Koç’a bırakacaktı. Maalesef Mustafa Koç’un 2016 yılındaki ani ölümünün üzerine başkanlık görevi kardeşi Ömer Mehmet Koç’a geçecekti. Bununla birlikte Koç Holding’te 2000’li yılların en önemli gelişmeleri, bankacılık devi Yapı Kredi ve Koç Bank’ın güçlerini birleştirerek bankacılık sektörünün en büyük dördüncü aktörü olmalarıydı. Diğer önemli gelişme ise ülkenin en büyük sanayi kuruluşlarından birisi kabul edilen Tüpraş’ın, holding varlıklarına katılmasıydı.
Holding, özellikle günümüzde dünyanın en büyük 500 şirketinden birisi olarak kabul edilmektedir Koç Holding. Aynı zamanda bu listeye girmiş ilk ve tek Türk markasıdır. Son olarak, şuanda dünyadaki en büyük şirketler arasında 471’inci sıradadır. Holdingin günümüzdeki şirketlerine buradan bakabilirsiniz.
