Sabancı Holding’i Kim Kurdu ?
Sabancı Holding’i Kim Kurdu: Türkiye’nin en büyük ve köklü holdinglerden birisi olan Sabancı Holding, hikayesiyle ve geçmişiyle kökleri neredeyse 1932’de atılan bir holdingdir. 1932 yılında Hacı Ömer beyin biriktirdiği paralarla pamuk ticaretine girmesiyle temelleri atılan holding; büyüme ivmesine 1943’ye YağSA, 1946’da MarSA ile devam etmiştir. Bu iki kuruluş, bitkisel yağ ve margarin üretim tesisleriydi. Sabancı, imparatorluğun yapı taşlarını oluşturacak bu kuruluşları Toroslar Trading Company adlı şirket altında birleştirdi. 1957 yılında mutfak margarini adı altında margarin üretimine başlayan Toroslar, 1967 yılında kahvaltı margarin piyasasının da zirvesine oturmuştur. Aynı zamanda 1973 yılında Toroslar markası ismini Marsa olarak değiştirmiştir.
Aslında o zamanları da holdingin kuruluş dönemi olarak kabul edebiliriz. Zira 1950’li yıllarla birlikte şirket güçlü bir büyüme evresine girmiştir. 1949 yılında Sabancı, Çukurova-Ceyhan’daki ilk çiftliği olan Mısırlı’yı satın almıştır. Daha sonraki yılda şirketin mahsullerini işlemek için çırçır ve un değirmeni fabrikası Bossa’yı kurdu.
Grubun bu sektörlerle beraber yükselen değerlerinden biriside bankacılık ve sigorta sektörü oldu. Bu sektöre giriş yılı olarak 1948 yılı kabul edilir. Bu dönemde; Adana ve Kayseri bölgelerinde hissedar grubuyla ortaklık yapılarak, adını Sabancı’nın köyünden alan Akbank kurulmuştur. Şaşırtıcı bir şekilde hızla büyüme eğilimine giren banka, bölge dışındaki ilk şubesini 1950 yılında İstanbul’da açmıştır. Aynı zamanda bu şehir 1954 yılında bankanın merkezi olma konumuna yükselmiştir. 1960’lı yılların ortalarına gelindiğinde ise şirketin banka sayısı 100’ü geçmekteydi. 1964 yılında ise o zamanlar moda olan Almanya ve benzeri şehirlere göç furyasından faydanılarak, Almanya-Frankfurt ofisi de açılmıştır. Bunun yanında şirket, Akbank’a bağlı Aksigorta A.Ş’yi kurarak sigorta sektörüne de adım atmıştır.
Tabii topluluk bunların dışındaki sektörlere de oldukça yatırım yapmışlardı; otel, sinema, alışveriş merkezi, restoran ve daha nicesi gibi.
Hacı Ömer Sabancı Holding Doğuyor:
Hacı Ömer Sabancı seneler 1966 yılını gösterip vefat ettiğinde, Adana Bölgesi’nin en ileri gelen ailelerinden biriydi. Ömer bey vefat ettikten sonra beş oğlu bir araya gelerek 1967 yılında Hacı Ömer Sabancı Holding’i kurmuşlardı. Günümüzde hâlâ bu ismi taşıyan kuruluş, pek çok kişi tarafından Sabancı Holding olarak anılmaktadır.
Sabancı beyin oğulları, sadece onun ticari yeteneklerini değil; aynı zamanda geniş çaplı ilgi alanlarını da miras olarak almışlardır. 1966 yılında SASA Sentetik Elyaf A.Ş’ni kuran grup, 1967 yılına sektördeki başka aktör olan İstanbul Naylon İplik A.Ş’ni satın alarak büyümeye devam etmiştir.
Grup, 1967 yılında başka bir faaliyet sektörü olan çimento imalatına da, Akçimento A.Ş’nin kurulmasıyla girmiştir. Sonraki yıllarda bu sektörde oldukça büyüyen kuruluş, yıllar 1975’i gösterdiğinde beyaz çimento üretimine de başlamıştır. Hatta kuruluş o kadar büyümüştür ki; alanında günümüzde bile dünyanın önde gelen liderlerinden birisidir. Holding Yünsa ile faaliyetlerine ara vermeden devam etmiştir. Aynı zamanda bu alanda da Avrupa’nın en büyük beş kumaş şirketinden birine dönüşmüştür.
Şirket 1974 yılında Bridgestone lisansı altında lastik üretmek için Lassa’yı kurmuştur. Yine aynı yıllarda holdingin genel merkezi İstanbul’a taşınmıştır. 1976 yılına gelindiğinde kendi elektronik firması olan BİMSA’yı kuran holding, aynı yıl Çipaş Çimento Ürünlerini’de faaliyete geçirmiştir.
1980’lerde Sabancı Holding:
1970’li yıllardan sonra artık dışa atılım alanında yatırımlar gerçekleşecekti. Bunlardan bir tanesi 1978 yılında Almanya’da kurulan Exsa Handels GmbH, bir diğeri 1980 yılında New York’ ta açılan Holsa INC olacaktı. Bunnların devamını 1981 yılında Londra’da Ak International Bank olarak kurulan ve sonra faaliyet ismi Sabancı Bank olan kuruluş ve yine Londra’da kurulan Universal Trading (Jersey) Ltd takip edecekti. Sabancı’nın Türkiye’nin en büyük ve gelişmiş şirketlerinden birisi olması yabancı şirketlerin ilgisini çekti. Böylelikle bir kısım stratejik ortaklıklar gerçekleştirdiler. Hatta bu ortaklıklar dünyaca ünlü Hollanda’lı Philips ile ortaklığa kadar ilerledi. Bunun yanında iki şirket ortak olarak Türk Philips Aydınlatma Sanayi ve Ticaret A.Ş’ni kurarak, yabancı ortaklıklarını daha da güçlendirdiler. Aynı yıl Banque National de Paris ile de ortaklık kurularak, BNP-Akbank’ın kuruluşu gerçekleştirildi.
Yatağı Kim Buldu?
1990’larda Sabancı Holding:
1980’li yılların sonunda Sabancı ailesi holdingi, artık milyar dolarları aşan bir kapitale sahipti. Arkasından gelecek olan 90’lı yıllar şirketin daha da büyümesine tanıklık edecekti. Örneğin o yıllarda dünyaca ünlü sigara üreticisi Philip Morris ile yapılan ortaklıklar bunun göstergesi gibiydi. Yine aynı yıllar içerisinde, yani tam olarak 1993 yılında Hilton Hotels International ile ortaklık kurulmuştu. Aynı zamanda bu, holdingin şirketleşme yolunda gittikçe devleşmesinin çarpıcı bir örneğiydi. Özellikle arkasından gelen Enerjisa ile gelen enerji yatırımları, büyüme yolunda artık holdingi geri dönülemez bir yola koymuştu.
1990’lı yıllar, artık Sabancı Holding’in gıda sektörüne de adım attığı yıllardı. Şirket, Fransız Danone ile ortaklık kurarak, burada da dev bir adım atmıştı. Yine bu ortaklığı başka bir Fransız Hipermarket devi Carrefour ile yapılan ortaklık perçinleyecekti. Daha sonraları Carrefoursa ismini alan ve gücüne Tikvesli Company’nin alınmasıyla güç katan holding, artık 2020’li yıllara daha emin adımlarla yürümeye başlamıştı. Tabii ki bu bahsettiklerimiz ortaklıklardan sadece bazılarıydı. Örneğin bu ortaklıklara Japon otomobil devi Toyota ve Mitsubishi ile yapılan ortaklıkları da söylemeden geçmememiz lazım. Bunların yanı sıra teknoloji alanında yatırımlar yapan parakende marketler zinciri Teknosa, çimento devi Çimsa ve Akçansa; vb. daha nicesini unutmamak gerekli. Sabancı Holding’e bağlı kuruluşlara göz atmak için buraya bakabilirsiniz.
